Xuân Liên được xem là một trong những vườn quốc gia có dự trữ đa dạng sinh học quý giá của Việt Nam. Hiện vườn có trên 1.228 loài thực vật bậc cao, trong đó có 39 loài thuộc Sách Đỏ Việt Nam, có 1.811 loài động vật hoang dã, trong đó có 94 loài nguy cấp, 56 loài trong Sách Đỏ Việt Nam. Đặc biệt, Vườn quốc gia Xuân Liên còn là nơi phân bố số lượng quần thể vượn đen má trắng lớn nhất Việt Nam với 64 đàn, 182 cá thể; trên 200 cá thể voọc xám. Các nhà khoa học cũng đã phát hiện quần thể mang Muntiacus rooseveltorum tại vườn với khoảng 30 con được xem đã tuyệt chủng từ gần 100 năm trước.

Với những tiềm năng, giá trị đã và đang bảo tồn, phát huy hiệu quả, Xuân Liên có đầy đủ các điều kiện, tiêu chuẩn, thậm chí là vượt trội về hệ sinh thái, loài đặc hữu, loài quý hiếm và diện tích để trở thành Vườn quốc gia.

Anh Đào Thế Anh, Giám đốc Trung tâm bảo tồn phát triển sinh vật và dịch vụ môi trường rừng, Vườn quốc gia Xuân Liên, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Về đa dạng sinh học, Xuân Liên vượt các tiêu chí so với các Khu bảo tồn khác. Điển hình tiêu chí sinh vật đặc hữu theo quy định là 1, nhưng Xuân Liên có tới 10 loài. Đối với loài quý hiếm quy định 10 loài, thì Xuân Liên có tới 30 loài”.

Trong 5 năm qua, Vườn quốc gia Xuân Liên đã thực hiện 11 đề tài khoa học cấp nhà nước, cấp bộ, cấp tỉnh và nhiều nhiệm vụ khoa học của các ngành khác. Từ kết quả nghiên cứu khoa học đã phát hiện và bổ sung 14 loài mới cho khoa học, trong đó 9 loài đặc hữu của Việt Nam và Khu vực, 5 loài đặc hữu riêng của Xuân Liên. Những kết quả này giúp đơn vị xây dựng được cơ sở dữ liệu, lập danh lục khu hệ động thực vật rừng hiện có nhằm phục vụ công tác bảo tồn đa dạng sinh học, nhất là đối với các loài quý hiếm, đồng thời làm cơ sở quan trọng để Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên được nâng hạng lên Vườn quốc gia Xuân Liên.

Ông Phạm Anh Tám, Giám đốc Vườn quốc gia Xuân Liên, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho biết thêm: “Phải tăng cường công tác bảo vệ chặt chẽ tài nguyên rừng tự nhiên, ứng dụng công nghệ trong bảo vệ rừng. Hoàn thành nghiên cứu các loài cơ bản, ưu tiên loài quý hiếm. Nghiên cứu nguồn gen phát triển kinh tế. Xây dựng đề án phát triển kinh tế vùng đệm, đề án phát triển du lịch để thu hút đầu tư. Chúng tôi đồng bộ phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ các nhiệm vụ được giao”.

Việc chuyển hạng thành công Khu dự trữ thiên nhiên Xuân Liên trở thành Vườn quốc gia là cơ sở quan trọng để đơn vị thu hút mọi nguồn lực đầu tư của Trung ương, của tỉnh và các tổ chức phi chính phủ để nâng cao năng lực bảo tồn các hệ sinh thái tự nhiên, giá trị đa dạng sinh học, nhất là các loài động, thực vật nguy cấp, quý, hiếm, đặc hữu. Đồng thời, tăng cường nguồn lực để khai thác tiềm năng lợi thế của tài nguyên thiên nhiên, góp phần phát triển kinh tế bền vững tại các địa phương nằm trong vùng đệm của Vườn quốc gia trong tương lai.

Nguồn: Bản tin Thời sự THNM ngày 23/5/2025