Về thăm Đền thờ Tể tướng Nguyễn Quán Nho ở tiểu khu 5, thị trấn Thiệu Hóa, chúng ta sẽ được lắng nghe nhiều giai thoại hay, cảm động, từ đó phần nào hiểu thêm được cuộc đời, sự nghiệp, nhân cách cao đẹp của bậc danh nhân xưa. Đền thờ và lăng mộ Tể tướng Nguyễn Quán Nho là 1 trong 2 di tích cấp quốc gia trên địa bàn thị trấn Thiệu Hóa.

Trong cuộc đời làm quan, trải qua nhiều đời vua, Nguyễn Quán Nho luôn là một vị quan thanh liêm, hết lòng phụng sự Nhân dân, phụng sự đất nước. “Thượng thư Lê Hy, thiên hạ sầu bi, Tể tướng Vãn Hà, thiên hạ âu ca” là câu ca người đời lưu truyền nhằm ca ngợi tài năng, công đức của ông. Con người khi sống thì thanh liêm, ôn hòa hết mực, những năm tháng cuối cùng của cuộc đời gắn bó nơi quê nhà, khép lại cuộc đời và sự nghiệp của một tài năng, nhân cách đáng kính trọng.

Không quy mô, bề thế về kiến trúc, đền thờ và lăng mộ Tể tướng Nguyễn Quán Nho gợi nét thâm trầm, cổ xưa. Những đường nét, họa tiết trang trí trên nóc mái, đôi nghê chầu trước cửa càng tôn lên nét đẹp, uy linh của ngôi đền. Đặc biệt, trong đền vẫn còn lưu giữ được bức họa chân dung Nguyễn Quán Nho được họa sĩ Trung Quốc vẽ trong một lần đi sứ. Năm 1993, đền thờ và lăng mộ Tể tướng Nguyễn Quán Nho được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia.

Sinh ra ở vùng đất “Vạn Hà phong tục mỹ”, tức Vạn Hà có nhiều phong tục đẹp, Tiến sĩ Nguyễn Quang Minh người làng Trí Cẩn, nay thuộc thị trấn Thiệu Hóa huyện Thiệu Hóa, là 1 trong 3 người đỗ đại khoa của làng quê bên bờ sông Chu. Tên tuổi của ông ngày nay còn được lưu danh tại Văn miếu Quốc Tử Giám.

Di tích nhà thờ Tiến sĩ Nguyễn Quang Minh ở làng Trí Cẩn được lập dựng sau khi tiến sĩ Nguyễn Quang Minh qua đời. Trải qua các triều đại phong kiến trong lịch sử, ông nhiều lần được nhà vua ban sắc phong. Đạo sắc phong thời vua Khải Định còn lưu giữ đến ngày hôm nay ngợi ca ông là “Vị tôn thần giúp nước cứu dân có nhiều linh ứng”. Tên tuổi và sự nghiệp của ông đã được ghi vào bia đá Văn Miếu, tủ sách của quê hương, làng, xã và huyện, tỉnh.

Dẫu trải qua nhiều biến động về địa giới, trên lộ trình xây dựng đô thị văn minh, thị trấn Thiệu Hóa vẫn luôn chú trọng, quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy các giá trị, truyền thống hiếu học nổi tiếng của vùng đất Vạn Hà. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn thể hiện tấm lòng yêu mến, tri ân của các thế hệ cháu con đối với truyền thống, nét đẹp văn hóa mà cha ông đã dày công vun đắp, trao truyền.

Nguồn: Thanh Hóa góc nhìn từ trên cao/TTV